informazioni|progetto|link|home|

Telesio, Bernardino

De rerum natura iuxta propria principia [1570]

Cap. 2. Agentia rerum principia contraria visa esse Aristoteli et
duo tantum.

Agentia quidem rerum principia contraria oportere esse
necessario ipsi itidem Aristoteli visa sunt; quoniam enim sublu-
naria omnia in se ipsa mutuo inverti corrumpique, et quae cor-
rumpuntur omnia a contrario corrumpi manifeste apparent,
necessario a contrariis naturis constituta illa esse videri debent.
Omnes, inquit, contraria posuere principia et iure quidem;
oportet enim neque ex se ipsis esse principia, sic enim singula
et principia sint et non principia; praeterea et non ex aliis, nisi
enim prima sint principia haud sint; et ex iis esse omnia, hoc
enim vel maxime principiorum proprium est, haec autem
omnia primis insunt contrariis; quoniam enim prima existunt
ex aliis non sunt. At neque ex se ipsis mutuo, nam contraria
sunt; ex iis autem omnia; iis enim materiae accedentibus entia
constituuntur omnia. Generatio praeterea omnis iuxta mutatio-
nem fit, mutatio vero in contraria omnis; neque enim vel quod-
libet agat in quodlibet, vel a quolibet patiatur quodlibet, non
scilicet album e musico per se fiat, sed e nigro omnino aut pur-
pureo aut medio alio colore, neque in quodlibet corrumpitur
quid, sed in contrarium modo, non scilicet in musicum album
per se, sed in nigrum modo. Quodcunque igitur fit et quod-
cunque corrumpitur e contrariis fit et in contraria corrumpitur,
vel in media quae et ipsa a contrariis primis generantur, ut
enunciare liceat omnia natura constituta vel contraria esse vel e
contrariis; contraria quidem extrema, e contrariis autem media.
Entia nimirum omnia vel ab extremis purisque constituta esse
contrariis, vel ab iisdem sibi ipsis commistis complicatisque at-
que imminutis refractisque. Et huc usque omnes fere, inquit,
convenere; omnes enim elementa et quae principia vocant, licet
absque ratione ponentes, contraria tamen ponunt, veluti ab ipsa
veritate coacti. Quin, et ipsi itidem oppositio unica satis esse
visa est, neque alia addenda esse, siquidem in natura una et uno
in genere, cuiusmodi substantia existit in qua rerum generatio-

pagina successiva »