Telesio, Bernardino

De rerum natura iuxta propria principia [1570]

media videtur. Et iuxta proprium igitur motum propriamque
operationem videatur necesse est, quia nimirum a propria
manat substantia et videtur omnino; summe enim motus qui ad
supera ei qui ad inferna contrarius Aristoteli videtur

. Et hoc
Terra sola simpliciter moveri sola simpliciter visa gravis, illo
vero ignis itidem solus, solus etiam ipse simpliciter visus levis,
aer et aqua et leves esse et graves

. Quin, neque iuxta levitatem
gravitatemque et iuxta proprios tantum motus Terra igni oppo-
ni Aristoteli videtur, sed iuxta motum itidem atque immobilita-
tem, ut ex iis quae citata sunt manifeste apparet. Liceat autem,
quo veritas magis eluceat, ea repetere.

Oportet, inquit, ut fir-
mum quid stabileque habeat Coelum circa quod moveri queat,
Terram esse immobilem et in medio positam, quod enim circu-
lo movetur necessario circa medium stabile movetur. Terra
autem existente et ignem existere necesse est, si enim alterum
contrariorum natura, natura et alterum, siquidem eadem con-
trariorum materia et prior est affirmatio negatione, veluti cali-
dum frigido. Quies autem et grave dicuntur iuxta levitatis et
motus privationem. Non igitur iuxta levitatem et gravitatem et
iuxta contrarios tantum motus Terra igni opponi Aristoteli vide-
tur, at iuxta motum itidem, quo perenni gaudere videtur ignis,
atque immobilitatem, in qua perpetuo quiescit Terra; quae
longe maior oppositio videtur; neque enim motus quivis a quo-
vis, si quidem differt, adeo differat motu atque ab immobilitate;
et a contrariis igitur constitutus videri debet principiis. Propria
siquidem, ut dictum est, operatio, non substantiae cognata mo-
do atque unita, sed substantiae unum atque idem videri potest.
Et contraria similiaque et diversa entia Aristoteli imprimis vi-
dentur, prout tales ipsorum existunt operationes. Coelum ita-
que a sublunaribus diversum quod diversus ipsius a subluna-
rium motus, ipsi igitur imprimis Aristoteli summe Terrae oppo-
situs summeque contrarius videri debet ignis.

pagina successiva »

p. 296