Bruni, Leonardo

De militia

Hec prima de nomine militis sententia est, meo quidem iudicio
concinna et vera.
Alii a voce greca tractum id nomen putaverunt, que ferme
duritiem significat

. En quod Plato custodes in armis durosque
nuncupavit. Minime quidem molles esse convenit, sed duros
laborum periculorumque patientes, qui arma tenere, qui cum
hoste armato congredi, qui in agmine, qui in pulvere, qui per
estum et glaciem militiam tolerare ac propriam salutem pro
civium salute offerre periculis habeant, de quo preclare Virgilius
in Italie laudibus: «

Durum a stirpe genus. Natos ad flumina
primum / Deferimus, sevoque gelu duramus et undis». Idem
alio loco: «

Sub te tolerare magistro / Militiam grave Martis
opus». Satis ex ipso nomine probatum reor quos Plato
custodes, Hippodamus propulsatores belli appellavit, nos milites
dicere, sive a malo arcendo miles dicatur, quod est idem quod
propulsator et custos, sive a greca voce que duritiem significat.
Tertii a mille numero dici militem putant, littera una
detracta, quod ad utrumque commune est, cum et propulsato-
res belli et custodes numero constent et ad usum rei bellice dividi
per numeros necessarium sit, unde centuriones ac tribuni militum
in exercitu dicuntur.
Sed iam satis de prima civitatis forma. Nunc de altera
videamus, in qua cum permulte sint civitates et queque suis
constent institutis et moribus, nos romanam potissimum utpote
ceterarum principem optimeque constitutam inspiciamus. Ante
omnia tamen illud intelligendum est quia primam civitatis
formam ratio efficit, secunda imbecillitati subiacet humane. In illa
constituentis voluntas, in hac potestas magis attenditur. Ex hoc
factum est ut, cum Plato et Hippodamus genus militare seorsum a
ceteris sequestratumque posuerint, Romulus ipse conditor urbis
promiscuos milites nec aliquo tempore ab reliquis separatos

pagina successiva »

p. 666