Pontano, Giovanni Gioviano

Actius

sionem earundem litterarum, sic etiam ac multo magis earundem
vocalium; quippe cum ex ipsa complosione magna fiat vocalitati ac-
cessio, ut: «

Si pereo hominum manibus, periisse iuvabit», et: «

im-
ponere Pelio Ossam», et: «

Nauticus exoritur vario hortamine clamor»,
et: «

sub Ilio alto».
Verum complosio haec Graecorum est linguae quam nostrae fa-
miliarior, cui explosio magis est peculiaris, ut: «

Dixerat et genua
amplexus», et: «

Cum Troia Achilles», et: «

nec dum fluctus latera
ardua tinxit», et: «

coelo capita alta ferente», et: «

Porta adversa
ingens».
Videtur res sane ridicula, rara tamen et affabrefacta; subblan-
ditur enim auribus quaedam quasi strepens litterarum inter se sive
concursatio sive conflictatio, ac nonnunquam etiam syllabarum;
quae vis ipsis potius inest consonantibus quam vocalibus quae syl-
labas eas ineunt; exemplum est: «

Convulsum remis rostrisque ruen-
tibus aequor», et: «

cristaque tegit galea aurea rubra», et: «

fluitantia
transtra», et: «

Ora puer prima», et: «

Quadrupedante putrem so-
nitu quatit ungula campum», et: «

Quod fieri ferro», et: «

Praefra-
ctaque quadrupedantum», et «

infesta subit obvius hasta», et: «

tribus-
que / Transiit intextum tauris opus», et: «

Fugit illicet ocior Euro».
Ac mihi quidem videtur in pangendo carmine atque condiendis
numeris illud idem usu venire quod in puellari cultu atque mundi-
tiis, ut non modo gemmae cuiuspiam nitidioris, verum flosculi unius
accessio permultum adiiciat cultui atque munditiis. Subiiciam itaque
exempla quaedam Virgilianarum observationum in parte illa tum
allitterationis, tum conflictationis; perexigua sane res, tamen nec
pervulgate populariterque animadversa, sed quae et observata de-
lectet, nec ulla sit ratione praetermittenda conanti quacunque possit
arte audientium auribus subblandiri. Nunquid non etiam perquam
suavis est allusio illa postremarum syllabarum? «

Sterneret aequor
aquis». Item illa mediae, et ultimae: «

animam abstulit hosti». Alia
item mediae ac primae: «

qua semita monstrat»; «

foliorum exhube-
rat umbra»; «

Vulnificusque Chalybs». Nam de primis dictum est:
«

vellere vallum».

pagina successiva »

p. 184