Valla, Lorenzo

Antidotum in Facium

Cicero: '

Si predonibus pactum pro capite pretium non at-
tuleris, nulla fraus est, ne si iuratus quidem non feceris.' Et in
eodem loco: '

Actius: iuravi lingua, mentem iniuratam fero.'
Livius: '

Adeo ignavissimos hostes magis timetis quam Iovem
Martemque per quos iurastis? At ego iniuratus aut victor re-
vertar aut prope te hic, Quinte Fabi, dimicans cadam.' De 'co-
niurare' et 'coniuratis' supervacuum est afferre exempla.
Quare si ex 'coniuro' dicuntur 'coniurati,' quid est quod mirere
'conspiratos' fieri a 'conspiro'? Nam quod ais 'conspirantes'
fuisse dicendum, tum non est ratio, nisi 'conspiratos' probes
ratione dici non posse, tura stultissima ratio, quia ista voce signi-
ficantur qui conspirant, ut coniurantes qui coniurant nunc, non
qui coniuraverant. At ego de iis loquor qui conspiraverunt:
quos quo nomine dicemus? nonne 'conspiratos'? ut eos qui
coniuravere 'coniuratos'. Vides ut rationes tuas confuto doceo-
que me grammaticum esse, non te. At enim inquis me
exemplis defici. Accipe igitur me non modo grammatice, sed
latinequoque locutum. Suetonius in Vita Cesaris sic ait: '

Assi-
dentem conspirati specie officii circumsteterunt' et in Neronis:
'

Multa et inania, verum non abhorrentia a natura sua creditur
destinasse successores percussorum summittere exercitus et
provincias regentibus quasi conspiratis' et in Galbe: '

Sed ex-
tractis rumoribus falsis, quos conspirati, ut eum in publicum
elicerent, de industria dissiparant' et in Domitiani: '

Cunctanti-
bus conspiratis quando et quomodo, idest lavantem ne an ce-
nantem aggrederentur.'
«

In castra versus. Nunquam apud historicos repperi hu-
iusmodi barbariem, sed vel 'versus castra', vel 'ad castra versus',
vel 'in castra' sepius, et hoc vitio uteris pene omnibus in locis,
ignarus quam vim habeant he prepositiones.» Si historicos
non omnes legisti, quid mirum apud eos te non repperisse? Sed
mentiris: repperisti; verum non cuiuslibet est venam auri re-

pagina successiva »

p. 62