Valla, Lorenzo

Antidotum in Facium

Hic auctor libro XXXVIII, ubi deprehensa bacchanalia plus qua-
dringentis exequitur versibus, commemorat que verba mater
cum adolescente filio domi habuit, que cum eodem scortum in
cubiculo; hunc postea, domo a matre vitricoque eiectum, ad
amitani Ebutiam se contulisse; quid consul cum socru de hac
Ebutia locutus sit, quid eadem vocata rettulerit, quomodo item
Hispala, adolescentis concubina, vocatu consulis, introducta sit,
prefata, precata, fabulata; quam fedas mulierum et, quod te-
trius est, quam deformes marium promiscuasque libidines. Que
narratio quam curiosa sit vel ex his auctoris apparet verbis:
'

Consul rogat socrum ut aliquam partem edium vacuam det
quo Hispala immigraret. Cenaculum super edes datum est,
scalis ferentibus in publicum obseratis, aditu in edes verso.'
Quocirca non est quod meam narrationem insimules ut
prelongam, que ad livianam brevissima est, ut parum probabi-
lem, que probata est et admodum sua sponte credibilis, ut illi-
beralem et obscenam, que ad plurimas historiarum narrationes
nihil habet obscenitatis. Adeo in litteris sacris multa reperies,
non dico obscenius (nihil enim obscene, etiam si obscene actum
est, illic refertur), sed apertius simpliciusque exposita.
«

Primum habitans in predio suo, cui nomen Pulcher Aspe-
ctus, de quo supra dixi, deinde in habitaculis monasterii in Valle
Donzelle, non procul <a> muris. Hoc quidem precepto brevitatis
in primis repugnat, quod est '

et si non longius quam scitu opus
est, in narrando procedetur.' Quid enim oportebat sciri ubi rex
primum habitasset? Solum id dicere ubi habitaret satis fuit si
et de loco ubi divertebat mentio necessario facienda erat. Cum
id neque obest, neque adiuvat, preterire satius est. Sed quam
eleganter ista dicas, alterius sit iudicium.» Nondum quid
inter historicam oratoriamque narrationem intersit aperio, cum
satis hoc loco sit tum superiora Livii verba testari, tum adver-

pagina successiva »

p. 257