Bodin, Jean

Colloquium Heptaplomeres. De rerum sublimium arcanis abditis

que acerrime pugnat, qui vero contra suam ipsius religionem disserit,
eandem expugnare et dubitationibus propositis evertere conatur.
Senamus: Veteratorem quendam memini, Lugdunensium praesidem,
qui cum sectas Lutheranorum inter se discrepantes per se ipsas convelli
cuperet, sectarum alumnos quasi gladiatores committere solebat, ut suis
se gladiis mutuo iugularent, non aliter quam antiqui Martis sacerdotes
post exsecrationes legitimas, facibus ardentibus inter utrasque acies in-
iectis, proeliandi signum dare consueverunt, iidem tamen belli periculis
repente seipsos subducebant, quos propterea πυρσοφόρους appellabant. Ita
pleraque bellorum incendia maxime ex illis disputationibus excitari solent,
ad spectaculi fructum. Id etiam fecisse videmus Julianum Augustum,
cum Arianos ab exilio revocaret, ut Catholicorum vim frangeret, nec modo
generi Judaeorum favebat, ut Christianorum, quos capitaliter oderat, poten-
tiam enervaret ac debilitaret, sed etiam Jovis et Apollinis pontifices ac ritus
paganorum pene antiquatos ad usum revocabat. Idem statuas Deorum
cum Caesaris statua sic copulabat, ut periculum declinari non posset, dum
scilicet imperatori debitus honor cum daemonum cultu coniungebatur, aut
principis contemtu maiestatis crimen impendebat.
Toralba: Apposite M. Tullius

illud usurpavit, impiam consuetu-
dinem esse, de Diis disputare, sive ex animo id fiat, sive simulate, quia
nunquam de tanta re simulate agendum est, multo minus ioco, si seriam
disputationem contra quam sentias susceperis, tuae religionis eversionem
moliaris necesse est.
Fridericus: Quid si docendi vel discendi causa fiat?
Toralba: Ne id quidem periculo vacat, quia religio versabitur vel
in scientia, vel in opinione, vel in fide. Si in opinione religio est, am-
bigua illa verum inter et falsum ambigit et disputationibus iniquis ac mag-
nis labefactatur. Si in scientia, demonstrationem esse oportet, certissimis
principiis fundatam ac necessariis conclusionibus munitam. Quae autem
stant, eiusmodi disputationem nullam admittunt. At nemo est, opinor,
qui religionis cuiusque demonstrationes tradiderit, etiamsi nonnulli efficere hoc
sint conati, sed frustra, quia tantum abest ut fides cum demonstratione ac
scientia stare possit, ut funditus evertatur. Dicitur enim Graece scientia

pagina successiva »

p. 129