Pico della Mirandola, Giovanni

Disputationes adversus astrologiam divinatricem

Volume 1	p. 1
[Frontespizio]	p. 1
Ioannes Franciscus Picus Mirandula sacratissimo patri Oliverio Carafae, Episcopo Sabinensi cardinalique Neapolitano, S.	p. 2
Ioannes Franciscus Picus Mirandula veritatis amatoribus.	p. 4
Tabula.	p. 6
Tabula capitum totius operis incipit.	p. 7
Prooemium	p. 13
Liber Primus	p. 18
Liber Secundus	p. 45
Caput I. Incertam esse artem istam iudicio etiam principum illius.	p. 45
Caput II. Auspicationes, quas electiones dicunt, inutiles esse testimonio unius astrologi, ratione et experientia.	p. 48
Caput III. Non esse utilem astronomiam in decernendo quid sit agendum, quid fugiendum.	p. 51
Caput IV. Non esse astrologiam religioni utilem, quod Rogerius Bacon et Petrus Alliacensis existimarunt.	p. 53
Caput V. Quam noxia sit astrologia quamque pestifera christianae religioni.	p. 58
Caput VI. Fallacem esse hanc artem, si qua sit, tum propter plura, tum propter discrepantes astrologorum sententias.	p. 63
Caput VII. De ignorantia astrologorum nostre aetatis.	p. 67
Caput VIII. De indiligentia astrologorum nostrae aetatis quae tanta est ut, etiam si vera esset astrologia, veri ipsi esse non possent.	p. 73
Caput IX. Raro evenire quae dicunt astrologi; quod tum externis tum domesticis exemplis ostendit.	p. 75
Caput X. Cur astrologi aliquando vera praedicant.	p. 79
Liber Tertius	p. 82
Caput I. Quid libro praecedenti actum est, et quid deinceps agendum, quove ordine.	p. 82
Caput II. Quinque rationes quibus astrologia roborari posse videtur.	p. 85
Caput III. Retorquetur prima ratio atque ostenditur caelum causam esse universalem neque ad ipsam individuorum varietatem referendam.	p. 89
Caput IV. Caelum qualiter motu agat et lumine, et elementorum meteorologicorum, mineralium, viventiumque universalis causa sit.	p. 92
Caput V. Praeter communem motus et luminis influentiam nullam vim caelestibus peculiarem inesse.	p. 100
Caput VI. Lunae lumen, sicuti et Solis, vitale esse; neutrumque frigus aut humiditatem praeterquam per accidens facere.	p. 103
Caput VII. Non posse defendi dogmata astrologorum, ut putavit Avenazra, si omnes stellae ponuntur calidae.	p. 109
Caput VIII. Obiectio adversus ea quae dicta sunt.	p. 111
Caput IX. Solvitur obiectio atque ostenditur neque specificas neque individuales rerum differentias a caeli motu pendere.	p. 112
Caput X. Stellas alias a Sole et Luna aut nihil, aut certe parum, in nos agere.	p. 116
Caput XI. Quo pacto stellae eadem alias aliter in nos agere possint.	p. 122
Caput XII. Quae effectuum varietas in caelum redigi possit, et quae non.	p. 127
Caput XIII. Solem multa operari quae ab aliis stellis fieri astrologi putant.	p. 132
Caput XIV. Lunae vis quomodo varietur, et dies quosdam Lunae vana superstitione observari.	p. 143
Caput XV. Aestus maris in aliam causam quam in Lunam referri posse, in quam et si referantur nihil inde iuvari astrologiam.	p. 147
Caput XVI. Galeni sententia de creticis diebus, eos ad Lunam referentis, confutatur.	p. 156
Caput XVII. Periodos humorum ad siderum motus non esse referendos.	p. 169
Caput XVIII. Infelicitatem octimestris partus Saturno non esse adscribendam.	p. 171
Caput XIX. Cur nautae, medici, agricolae, vera saepius praedicant quam astrologi.	p. 173
Caput XX. Non omnia quae ab astrologis praedicuntur, de primis qualitalibus dependere.	p. 177
Caput XXI. Nec noxas elementorum, nec damna nostrorum corporum esse a caelo.	p. 179
Caput XXII. Ingeniorum et morum varietatem non omnino pendere a primis qualitatibus.	p. 183
Caput XXIII. Neque bella neque externa a primis qualitatibus pendere.	p. 184
Caput XXIV. Occultas vires caelestibus non inesse per quas occultas inferiorum rerum proprietates producant, sed calorem tantum lumenque vivificum.	p. 187
Caput XXV. Si sua cuique sideri et propria vis concedatur, esse tamen illam universalem.	p. 190
Caput XXVI. Epilogus huius libri cum reiectione quarundam rationum astrologorum in ipsos argumentantes.	p. 196
Caput XXVII.	p. 199
Liber Quartus	p. 205
Caput I. Qui mos in disputando servatus est et deinceps servandus; tum si detur astrologis quod maximum dant theologi, astrologiam tamen nihil esse.	p. 205
Caput II. Fortuita a caelo non esse.	p. 207
Caput III. Quomodo rerum fortuitarum causa sit Deus, quomodo angeli, quomodo caelum, quomodo nos, quomodo fortuna.	p. 209
Caput IV. Ad caelum non esse referendum, si quid nobis fit quod nostras vires excedere videatur, sed potius, vel ad angelos, vel ad Deum. Atque inibi de fato multa, utque divina praevidentia nostram libertatem non tollat.	p. 216
Caput V. Nec praeterita, nec quae ad alios attinent, posse ex aliqua constellatione praevideri.	p. 224
Caput VI. Futura multo post tempore a praesenti constellatione effici non posse.	p. 226
Caput VII. De auspicationibus quas electiones dicunt. Quam vana et impossibilis sit astrologorum sententia.	p. 228
Caput VIII. Astrologos mentem nostram caelo subicere, quamquam, ut sunt astuti, id dissimulare conentur.	p. 231
Caput IX. Mores hominum a caelo non fieri.	p. 234
Caput X. Malas leges, sicuti nec bonas, caelo non subici.	p. 238
Caput XI. Corporeas dispositiones non effici a caelo.	p. 240
Caput XII. Non posse caelum eius rei signum esse, cuius causa non sit.	p. 242
Caput XIII. Sive signa sint sidera, sive causae, partem tamen astrologiae quae est de interrogationibus nullam esse.	p. 245
Caput XIV. Divina miracula a caelo nec fieri nec significari, sed miracula miraculis, sicut naturalia naturalibus, indicari.	p. 248
Caput XV. Per stellam Magorum non posse constellationem aliquam intelligi; et declaratio quarundam Scripturarum, quae imperitis possent videri astrologiae adstipulari.	p. 251
Caput XVI. Quae naturae vires supergrediuntur, quantum ad id etiam quod in se naturale continent, a caelo significari non posse.	p. 253
Liber Quintus	p. 255
Caput I. Decreta astrologorum circa magnas coniunctiones utiliter confutari, et quam mendaces sint deprehensi qui de magnis inferiorum rerum mutationibus per eas voluerunt iudicare.	p. 255
Caput II. Quibus viis astrologi de grandioribus rebus iudicium ferant; magnorumque orbium reprobatio.	p. 258
Caput III. Saturnias revolutiones, Aboasaris inventum, et historiis et rationi adversari.	p. 264
Caput IV. Ordo eorum quae dicenda sunt, et dissidentes astrologorum opiniones circa magnas coniunctiones.	p. 266
Caput V. Planetas magnis coniunctionibus iunctos non plus posse quam divisos, magnasque istas coniunctiones movum esse inventum de malo Ptolemaei intellectu natum.	p. 267
Caput VI. Praecipuos astrologos mediis usos esse coniunctionibus non veris; tum alia errata illorum circa easdem.	p. 274
Caput VII. Quis ordo servandus, et Alliacensem aliud alias sensisse.	p. 278
Caput VIII. Tempus rerum non ab astrologia, ut putat Alliacensis, sed ab historia esse petendum.	p. 279
Caput IX. Summa sententiae Alliacensis in libro quem de concordia astrologiae et historiae praetitulavit.	p. 282
Caput X. Errasse multifariam Alliacensem, et ut quaecumque supponit concedantur, non tamen efficere eum quod vult.	p. 284
Caput XI. In diluvii coniunctione tum inter se, tum a veritate astrologos discrepasse, atque, ut detur illis quicquid petunt, non tamen id eos probare quod contendunt.	p. 287
Caput XII. In Mosis coniunctione et Messiae vaticinio quam delirus Abraam Iudaeus.	p. 291
Caput XIII. Variis coniunctionibus mediis a variis christianam legem ascribi et absque ratione etiam astrologica.	p. 295
Caput XIV. Eam quae vulgo fertur, veram non esse Iesu genituram, nec ex ea indicari illum aut violenta morte moriturum, aut magnum esse prophetam.	p. 297
Caput XV. Quae de Mahumete dixit Albumasar experimento falsa esse deprehensa.	p. 301
Caput XVI. In Antichristi vaticinio alios iam mendaces apparuisse, alios mendaces futuros.	p. 302
Caput XVII. Quam leviter probent astrologi sex tantum religiones esse posse; tum Hebraeorum legem ioviam potius, vel solarem, quam saturniam dici deberi.	p. 303
Volume 2	p. 307
Tabula	p. 307
Liber Sextus	p. 314
Caput I. Quo ordine sit procedendum in convellendis astrologorum fundamentis; item fieri non posse ut aliquando ad eadem loca sidera omnia restituantur in quibus semel fuerunt.	p. 314
Caput II. Per quas res astrologi variari influxus siderum dicant, et quam ommino illa in universum absurda sint.	p. 317
Caput III. Domus astrologorum quam nullo nixae fundamento, et quam in earum viribus explicandis astrologi inter se pugnent.	p. 320
Caput IV. De duodecim signis, quod ficta a mathematicis sint ad supputandi facilitatem. Item circa eadem multipliciter astrologos.	p. 328
Caput V. Quae sit astrologorum de aspectibus sententia, et quam parum rationalis.	p. 333
Caput VI. Variae aspectuum rationes recitantur et confutantur.	p. 338
Caput VII. Quid eos deceperit, nec de aspectibus experientiam habitam.	p. 343
Caput VIII. Quae de obsessione dicuntur, pugnare his quae de aspectibus.	p. 346
Caput IX. Planetas sub Solis radiis constitutos non male affici, aut, ut dicunt astrologi, comburi.	p. 348
Caput X. Si rationem atque etiam quorundam astrologorum auctoritatem sequi volumus, planetas retrogradientes fortiores videri quam directos.	p. 349
Caput XI. Caput et Caudam intersectiones esse imaginariorum circulorum nulla naturali vi praeditorum, quibus in praedicendo antiquiores usi non sunt, nec in eorum viribus concordant recentiores.	p. 351
Caput XII. Origo antisciorum, neque eis in praesagiendo usum Ptolemaeum, et quantum in his Maternus et Haly aberraverint.	p. 355
Caput XIII. In praecipientibus et oboedientibus signis pariter deceptos astrologos.	p. 358
Caput XIV. Confutatio rationum quas de planetarum exaltationibus quidam astrologi assignavere.	p. 359
Caput XV. Rationes astrologorum de trigonis et trigonocratoribus, atque obiter de signorum sexu, confutantur.	p. 365
Caput XVI. De faciebus, terminis, dodecathemoriis Babyloniorum, novennis, monomiriis, quam parum constent, testimonio etiam ipsius Ptolemaei.	p. 372
Caput XVII. De gradibus femineis, lucidis, tenebrosis et aliis id genus, quod eos contempserit Ptolemaeus, neque in eis conveniant alii astrologi.	p. 375
Caput XVIII. Partes unde ortae, et quantum in eis dimetiendis secum pugnent astrologi.	p. 377
Caput XIX. Dodecathemoriorum Dsententia exploditur, et auctores eorum Aegyptii cum suis quoque climatericis annis reiciuntur.	p. 383
Liber Septimus	p. 386
Caput I. Quid hactenus disputatum, et quid in hoc libro disputandum.	p. 386
Caput II. Ambiguam esse horam fatalem si qua esset in omnibus rebus quae non momento sed tempore absolvuntur, et in hominibus maxime, in quibus genitura parum roboris habere videtur.	p. 387
Caput III. Ptolemaeum plus conceptui quam geniturae tribuisse, cui neque aliquid tribuendum esse Ptolemaei ratio convincit.	p. 391
Caput IV. Universalia fata quibus viis astrologi vestigent, et quam parum rationabilibus.	p. 396
Caput V. Astrologum non posse praedicere quanam orbis regione fatum aliquod eventurum sit, quoniam incertum apud ipsos quae cui signo vel planetae regio subiaceat.	p. 397
Caput VI. Non posse initium unum constitui, de quo totius anni pendeant fata; tum varia a variis anni statui principia, et iuxta Hebraeos annum potius autumno quam vere inchoare.	p. 401
Caput VII. De directionibus aliisque modis, quibus tempora futurorum definiunt, quam parum constent, quamve in his astrologi inter se discrepent.	p. 405
Caput VIII. Sicuti asciscunt inefficacia ita omittunt necessaria; et quantum errent de stellis fixis.	p. 413
Caput IX. Dogmata astrologorum de stellis fixis pugnare tum inter se, tum cum veritate.	p. 417
Caput X. Falli etiam astrologos in planetis, repetitioque eorum quae hactenus disputata.	p. 420
Liber Octavus	p. 422
Caput I. Incertum esse numerum corporum superiorum, penes quae iuxta astrologos fati decernendi potestas est.	p. 422
Caput II. Si supra octavam sphaeram alia sit, falsam esse veterem astrologiam; si nulla, novam, quam etiam si sit nona, ruere omnino necesse est.	p. 428
Caput III. Differre imagines a signis, quamquam nominibus conveniant.	p. 431
Caput IV. Chaldaeorum imagines mera esse figmenta, quidque ad eas fingendas illos induxerit, atque errorem artificiosarum imaginum, et alios plures inde pullulasse.	p. 442
Caput V. Invisibiles imagines, neque sensu neque ratione cognitas esse; pugnareque inter se earum auctores, qui non Chaldaei aut Indi, sed Arabes tantum fuere.	p. 448
Liber Nonus	p. 453
Caput I. Epitoma eorum quae hactenus confecta, et quid sequentibus libris agendum, undeque auspicandum.	p. 453
Caput II. Astrologum certam geniturae horam neque semper scire posse, neque per veram regulam explorare.	p. 454
Caput III. Ptolemaei dogma, quod Almuseli seu Animodar vocant, et auctoritatibus et rationibus confutatur.	p. 457
Caput IV. Investigationem partilis horoscopi per conceptum Ptolemaeo falso ab Arabicis ascribi, irrationalem esse et a multis astrologis reiectam.	p. 459
Caput V. Messallae figmentum cum aliis quinque a Paulo Alexandrino recitatis explorandi horoscopi modis refutatur.	p. 463
Caput VI. Initia urbium, regnorum, factionum, legum, ignota esse, nullamque arte astrologos tradidisse, qua possint investigari.	p. 465
Caput VII. Incertum adhuc esse apud astrologos quomodo domus dividendae, quantum earum vires extendantur, et quibus signis utendum.	p. 467
Caput VIII. Loca planetarum vere assequi esse laboriosissimum, deque instrumentorum fallacia.	p. 470
Caput IX. Variae sententiae de planetarum motibus, anni inaequalitate, er maxima Solis declinatione.	p. 473
Caput X. Unici gradus errorem, immo et solius minutiae, multos interdum errores parere; nec per revolutiones vel annorum vel geniturarum, aut per magnas coniunctiones astrologum posse iudicare.	p. 476
Caput XI. Dissidentes sententiae de motibus octavi orbis, distantia capitis Arietis octavae a capite Arietis nonae, et auge Solis.	p. 479
Caput XII. De directionibus, quam multiplices astrologorum sententiae.	p. 485
Liber Decimus	p. 488
Caput I. Epilogus eorum quae hactenus confecta, et quid in sequentibus agendum sit libris.	p. 488
Caput II. Rationes astrologorum inanes esse et ridiculas.	p. 489
Caput III. Duplex principium, quo astrologi decernunt quae domus sit fortior, falsum esse; utque sit verum, non tamen ex eo id colligi quod volunt.	p. 490
Caput IV. Argumentationes astrologorum quibus sua roborant dogmata ad quinque fere genera redigi, infirma quidem et inefficacia.	p. 494
Caput V. Rationes a parabolica similitudine ductae, quibus domorum probant proprietates, refelluntur.	p. 499
Caput VI. Confutatio rationum Avenrodan de proprietatibus signorum, quae ab ordine et consequentia signorum sumuntur.	p. 504
Caput VII. Contra rationes earundem proprietatum, quas Aboasar ex ordine accipit planetarum.	p. 506
Caput VIII. Gaudia planetarum cum domibus ruere.	p. 509
Caput IX. Rationes Ptolemaei de planetarum domibus destruuntur.	p. 510
Caput X. Facierum et finium rationes iam esse reprobatas.	p. 517
Caput XI. Quod cui membro signum dominetur varie a variis determinari, et ab omnibus parum rationabiliter.	p. 518
Caput XII. Rationes astrologorum, quibus proprietates signis absolute convenientes astruuntur, et quod de supra dictis sint reiectae.	p. 521
Caput XIII. Taxatur Ptolemaeus de planetis loquens ac si ex elementis constarent, rationesque aliorum, quibus planetarum probant qualitates, pariter confutantur.	p. 523
Caput XIV. Si concedamus planetas primas efficere qualitates non esse propterea concedendum alios noxios esse, alios salutares.	p. 529
Caput XV. Rationes astrologorum de dominis dierum et horarum, annisque planetarum, inefficaces esse; tum astrologos saepe uti demonstratione circulari.	p. 535
Liber Undecimus	p. 538
Caput I. Ex his quae hactenus sunt probata patere astrologiam experimentis non esse comprobatam; tum idem multis rationibus probari.	p. 538
Caput II. Si qua experientia haberi de astrologicis dogmatis possit, eam nondum esse habitam.	p. 546
Liber Duodecimus	p. 552
Caput I. Non esse adhibendam fidem astrologiae quasi revelatae.	p. 552
Caput II. Quales Aegyptii et Chaldaei, apud quos nata astrologia.	p. 555
Caput III. Quid Chaldaeos et Aegyptios in hanc opinionem induxerit fieri fato res humanas et de stellis posse praevideri.	p. 559
Caput IV. In ea quae observanda in praedictionibus statuerunt, quo pacto inciderint.	p. 562
Caput V. Quid observanda illa indicarent, quibus coniecturis definierunt.	p. 564
Caput VI. Quibus fomentis aucta, quomodo propagata.	p. 570
Caput VII. Quomodo ab Aegyptiis ad alios astrologia devenerit.	p. 573